R.M. Romero - De poppenmaker van Krakau

Karolina, een levende pop, belandt op een dag bij de oude poppenmaker Cyryl Brzezick in Krakau. De magische poppenmaker geeft haar een hart en ontdekt dat de pop kan praten. Vervolgens aanhoort hij haar verhaal over haar vlucht voor de ratten. Blijkbaar werd ze samen met de houten soldaat Fritz door de vriendelijke wind Dogoda naar de mensenwereld gebracht. Brzezick leeft helemaal op en sluit vriendschap met een Joodse muzikant en zijn dochter, maar dan vallen de nazi's Polen binnen. Fritz komt terecht bij de Duitse SS-officier Brandt. Karolina en de poppenmaker beseffen dat het niet meer veilig is in Krakau en ze besluiten de Joodse kinderen uit het getto te smokkelen om hen te behoeden voor deportatie.

De poppenmaker van Krakau is een echte pageturner die leest als een sprookje. De manier waarop Romero via krachtige beelden de gevoelens en gedachten van Karolina vorm geeft, getuigt van scherpte. De situatie van de Joodse bevolking typeert zich door droefheid en ellende. Dit boek is een meeslepend debuut, maar soms verliest de auteur zichzelf in clichés en geijkte uitspraken:

'Je hebt altijd een keuze." Je kunt ervoor kiezen om deel te nemen aan haatmisdrijven, om ervan weg te kijken ... of om de pijn in deze wereld te verzachten door moed en vriendelijkheid te tonen.'

Zo vervallen de magisch realistische beschrijvingen van de Holocaust in een groteske symboliek. De klemtoon ligt op de discriminatie van de Joodse bevolking in Krakau door willekeurige aanhoudingen, het opspelden van de Jodenster of de gedwongen verhuis naar het getto. Romero refereert enkel impliciet aan de deportaties naar Auschwitz via de beschrijving van opeengepakte mensen in een kar. Bovendien mist het spiegeleffect van de twee verhaallijnen in de roman haar effect. De Duitse bezetting valt samen met de invasie door de ratten in het land van de poppen. Deze verhaallijn is wel een heel mager uitgewerkte een-op-eenvergelijking. Tot slot voelt De poppenmaker van Krakau aan als een flauwe adaptatie van Carlo Collodi's Pinocchio.

'Welke geheimen er nog in zijn binnenste verborgen lagen, opgerold als een slang'