Nicole Krauss - De geschiedenis van de liefde

Auteur en receptie 

Nicole Krauss is een Amerikaanse schrijfster en columniste. Ze was tot 2013 getrouwd met schrijver Jonathan Safran Foer. Verder organiseerde ze lezingen over Rainer Maria Rilke, Zbigniew Herbert, Joseph Brodsky en Susan Sontag. In haar roman hint ze vaak intertekstueel naar deze auteurs. Ze debuteerde in 2002 met Man komt kamer binnen. In 2005 verscheen De geschiedenis van de liefde dat werd genomineerd voor de Orange Prize for Fiction (2006). Vervolgens schreef ze Het grote huis (2010), Clair-obscur (2014) en Donker woud (2017). 

Titel en cover 

De titel van het boek verhaalt over een fictieve roman De geschiedenis van de liefde die de personages met elkaar verbindt. Het werkt als een tekstuele mise-en-abyme. Bovendien is de roman een ode aan de liefde en betovering verpakt in een stilistische zoektocht over schrijverschap. Op de cover staat een vrouw in zwart-wit afgebeeld die zweeft tussen adolescentie en volwassenheid. Een slimme keuze, want de lezer vraagt zich of het Alma, de grote jeugdliefde van protagonist Leopold Gursky, betreft of de veertienjarige Alma Singer die gefascineerd raakt door de vrouw waarnaar ze is vernoemd, een personage uit De geschiedenis van de liefde. 

Context

De roman verweeft romantische en mysterieuze elementen tot een verhaal over liefde, verlies en identiteit. Het is opgebouwd als een boek-in-een-boek, een verzameling van fragmenten uit de fictieve roman die fungeren als paratekst. Via dit boek beginnen de personages hun eigen persoonlijke geschiedenis van liefde (en verlies) te definiëren en te verfijnen. Daarnaast behelst de actie van het schrijven de personages, die elk een deel van het totale verhaal vertellen. Zo ziet Gursky schrijven als een dagtaak, verzint Alma verhalen over haar vader om de nieuwsgierigheid van haar broertje Bird te voeden en vertaalt de moeder van Alma boeken.  Ook verwijst Krauss, in haar persoonlijke zoektocht naar auteurschap en de notie van verlies, intertekstueel naar Bruno Schulz, Isaac Babel en Franz Kafka, auteurs die dit thema en motief centraal stellen in hun oeuvre. Tot slot worden literaire grootmeesters zoals Nicanor Parra, Antoine de Saint Exupéry, James Joyce, Leo Tolstoy, Rubén Darío en Pablo Neruda door de personages vermeld via allusies, expliciete en expliciete verhalen en herinneringen

Verhaalopbouw

De geschiedenis van de liefde start in medias res met een elegie van Leo(pold) Gursky en kent een open einde. Het boek herbergt drie verhaallijnen. De eerste volgt Leo(pold) Gursky, een bejaarde slotenmaker uit Manhattan die tijdens zijn jeugd in Polen De geschiedenis van de liefde schreef voor zijn jeugdliefde Alma Mereminski, een meisje uit zijn dorp. Tijdens WO II verliest hij het manuscript en vertrekt zij naar de Verenigde Staten. De tweede verhaallijn vertelt het verhaal van Alma Singer, een veertienjarig meisje uit Brooklyn. De derde, verhaallijn over Zvi Litvinoff verbindt de twee andere met elkaar via fragmenten uit het boek dat Charlotte Singer, de moeder van Alma, vertaalt in opdracht van Jacob Marcus. Zonder medeweten van Leo, publiceerde Zvi De geschiedenis van de liefde in het Spaans onder zijn eigen naam in Chili in de jaren vijftig. Enige tijd later, op reis door Zuid-Amerika, ontdekt Alma's vader het boek en het maakt zo een indruk op hem dat hij zijn pasgeboren dochter naar het hoofdpersonage vernoemt. Het verhaal is dus niet-chronologisch en discontinu en shift in elk hoofdstuk van vertelperspectief. Ook speelt Krauss in de roman een intratekstueel met behulp van romanfragmenten, een mysterieus epitaaf van Gursky en brieven. 

Verteller

De drie vertelperspectieven fluctueren continu en in een vaste volgorde met elkaar. Krauss maakt gebruik van één vertelinstantie verdeeld over twee interne autodiëgetische vertellers, Leo en Alma, en wisselt dit af met de 'vertaalde' fragmenten uit de hoofdstukken van De geschiedenis van de liefde of de briefwisseling over de vertaalopdracht. De lezer kruipt dus in het hoofden van de protagonisten terwijl ze vertellen over de gebeurtenissen en gevoelens die zich ontvouwen. De dichotomie tussen de jeugdige stem van Alma en de doorleefde blik van Leo zorgt eveneens voor een sterke verteldynamiek en focalisatie. 

Motieven

Het grondmotief is concreet en handelt over de impact van verlies en liefde op de mens. De vrije motieven bestaan voornamelijk uit de opmerkingen die de personages maken over schrijvers, verhalen en boeken. Zo vergelijkt Alma zichzelf en de Kleine Prins, de protagonist uit het gelijknamige moderne sprookje van Antoine de Saint-Exupéry. Dit kan ook fungeren als een isotopisch leidmotief, een extra tool van de auteur om literaire parallellen, gelaagdheid en structuur in te werken. Ook is het een manier om de aanwezige abstracte motieven zoals liefde, trouw, vergeving, verlies, gemis, identiteit en de kracht van literatuur intertekstueel in te werken in de roman. Samenvattend, de geste van de auteur verheft en ontwikkelt zich tot het vormelijke en reflectieve leidmotief van het boek. Het toont dus de betrokkenheid en worsteling van Krauss met het schrijverschap. 

Personages

Leopold Gursky, een pathetisch personage en Poolse emigrant, woont in een smerig appartement in New York.  waar hij veelvuldig in gesprek gaat met zijn imaginaire vriend Bruno, een duidelijke verwijzing naar de Poolse schrijver Bruno Schulz. Gursky is doodsbang dat hij onzichtbaar wordt en bestendigt zijn aanwezigheid in de wereld door bijvoorbeeld doelbewust zijn koffie over zichzelf te morsen of opdrachten te aanvaarden als naaktmodel. Nadat zijn hart wordt gebroken door Alma, zijn enige liefde die is hertrouwd en nu  de familienaam Moritz draagt, ontdekt hij dat zijn zoon Isaac niet van zijn bestaan afweet. Nu hij het einde van zijn leven nadert, denkt Leo vaak na over de zin van zijn leven en mijmert over welke erfenis hij zal achterlaten wanneer hij er niet meer is.  

Alma Singer is een alledaagse tienermeisje die de wereld rondom haar classificeert door tips in notitieboekjes te verzamelen. Alma en haar jongere broer Bird rouwen om de dood van hun vader. Wanneer haar moeder een vertaalopdracht krijgt om een ​​obscuur Spaans boek getiteld De geschiedenis van de liefde in het Engels te vertalen fantaseert ze over de vreemdeling die enkel via brieven communiceert. Zo start ze een zoektocht om de identiteit van de briefschrijver en de Alma uit het boek te achterhalen. Bird raakt betrokken bij de zaak en regelt een ontmoeting tussen zijn zus en Gursky. Leo verwart haar eerst met de belichaming van zijn vroegere liefde, maar realiseert zich snel dat ze een ander persoon is. 

Beide protagonisten zijn dynamische en round characters en streven een duidelijk een persoonlijk dramatisch doel na. Zo is Alma's zoektocht ingegeven door identificatie, troost en nieuwsgierigheid en Leo's drijfveer stuwt voort op een melancholische epitome van spijt, verlies, nalatenschap en hoop.

De derde protagonist is Zvi Litvinoff, een oude Poolse vriend van Leo. Hij verraadt hem door het manuscript van De geschiedenis van de liefde te stelen en onder zijn naam te publiceren. De lezer leert hem kennen door de vertaalde fragmenten en de verhaallijn van Leo. 

Tijd, ruimte en spanning

De verteltijd van de roman is 289 pagina's en de vertelde tijd beslaat voor Gursky een periode van meer dan zeventig jaar en voor Alma veertien à vijftien jaar.  Het sujet is discontinu en het tijdsverloop is niet-chronologisch omdat Krauss werkt met flashbacks en terugwijzingen. De fabel is vrij eenvoudig te achterhalen omdat er sprake is van een gemarkeerd tijdsverloop. Krauss maakt gebruik van tijdsdekking en tijdsvertraging bij de verhaallijnen van Alma en Leo om de gevoelswereld zo accuraat mogelijk vanuit het belevende ik-perspectief weer te geven.  Ook speelt ze met tijdsversnelling wanneer ze de gebalde hoofdstukken van De geschiedenis van de liefde aan de lezer presenteert. 

Het verhaal speelt zich voornamelijk af in New York en alle locaties in de roman zijn duidelijk gemarkeerd, bijvoorbeeld het geboortedorp van Leo of de passages over Zvi in Chili en de familie Singer in Israël. Krauss hecht veel belang aan het beschrijven van de sociale ruimte van de hoofdpersonages. Zo is Leo duidelijk een vereenzaamde hoarder die bijna retrospectief de beslissingen die hij in de loop van zijn leven heeft gemaakt bevraagt. Ook beïnvloedt de geografische ruimte, de Joodse achtergrond van de personages en de tijd het handelingsverloop. Leo beslist bijvoorbeeld om na WO II zijn jeugdliefde op te zoeken in de Verenigde Staten of Alma die via herinneringen aan vakanties en acties hint naar haar vader.

Stijl en taal

Krauss schrijft een ontroerende roman die sterk inzet op identificatie met de personages. Zo juxtaposeert ze naïviteit en liefde met verlies en eenzaamheid. Bovendien doordrenkt ze het boek met  humoristische en hartverwarmende fragmenten. Ook speelt ze met de taalregisters van de personages en ent ze deze op de Joodse identiteit en diaspora in New York. Zo gebruikt Leo vaak Jiddische uitdrukkingen of vocabulaire en dit zorgt voor verankering en geloofwaardigheid, want de personages zijn uit het leven gegrepen. Op constructief vlak valt de roman door de mand. Het is duidelijk dat Krauss gefascineerd is door metafictie, fragmentatie en autoreflexiviteit van teksten, maar de plot en het verweven van de verhaallijnen is voorspelbaar. Het verhaal over een fictief boek en de vertaling echoot naar Italo Calvino's meesterwerk Als op een winternacht een reiziger.